Hij bracht de inkt aan op de grote rol.
Het was de plek die ik het mooiste vond,
die hal waarin de klankenstorm aanzwol.
Het kwam door ’t kistje dat ik onlangs vond;
hij had het ooit gemaakt van restjes hout.
Daarin was, tussen schroef en moer en bout,
van vaders werk nog één restant gebleven:
in resten rommel lag een oud cliché.
Het zink waar lijnen schoentjes deden dansen,
liet vaag een oude lichtveeg glanzen
langs sporen ooit met inkt en zuur gedreven.
Eens zat het in een raam geklemd, met meer,
misschien als plaatjes in een sprookjesboek.
Nam hij alleen dit overblijfsel mee?
Maakte de tijd wat er nog restte zoek?
Over het raamwerk gleed hij keer op keer,
de rol met inkt: vermenigvuldiging.
Dankzij ’t cliché dansten de schoentjes door,
totdat de pers met ander zetsel verder ging.
Ook in de taal komt het geregeld voor:
herhaling van hetzelfde element.
Zo vaak heb je een schrijver die een woord
hanteert dat je al eerder hebt gehoord,
een beeld dat je uit ander werk al kent.
Misschien vind je de metafoor dan afgezaagd
en heb je liever dat de dichterspen
je met een splinternieuwe vondst behaagt?
Wil je het liefst de redevoering horen
van een beoefenaar der retoriek
die zinnen formuleert als nooit tevoren?
Indien we aandacht schenken aan topiek,
kijken we er toch anders tegenaan.
Men streeft wel naar originaliteit,
en geeft het nieuwbedachte woord ruim baan,
maar heeft ook oog voor wat sinds lang beklijft:
het in de tijd gemunte beeld dat blijft,
èn meebeweegt met het moderne leven.
Dus, wat men tegenwoordig mag beweren,
houd samen met de schrijver Gerard Reve
toch maar de oude vriend cliché in ere!
factor Herman, febr. 2019
