loopt langs de
kruidentuin en open ramen
menig gezel voor onze
avond samen.
In steeds
dezelfde, nogal oude zaal
klinkt telkens
weer een nieuw verhaal.
Al was het lot
der Kamer soms dramatisch
leidde
verdeeldheid ooit tot scheiding,
het samenzijn
bleef qua locatie statisch,
al wijzigden de
inhoud en de leiding.
Maar wat zegt
‘statisch’ nog in dit verband?
Is het iets
negatiefs: stilstand?
Voor ons,
gezellen, is het zonneklaar:
de plek mag
steeds hetzelfde zijn, maar:
wat we doen is
vol van dynamiek,
de woorden
sprankelen als was het muziek,
het maakt dat wij
ons altijd amuseren,
en ook nog kennis
absorberen
en elkaar steeds
meer waarderen.
Dynamisch zijn
we, zeker weten.
De etymologie van
‘dynamiek’,
dat zeggen alle
exegeten,
verwijst naar kracht,
vanuit het Grieks,
en zoals je al
wel had verwacht,
beweging is de uitwerking van kracht.
Zo wordt de bal
bewogen door de hand,
de spanning van
de pees laat pijlen gaan,
de golfslag
brengt het water naar het strand,
getijden volgen
het bewegen van de maan.
Zonder beweging
zou er niets bestaan,
geen branding en
geen eb of vloed.
Geen zon zou er
nog op- of ondergaan,
de aarde draaide
niet meer om zijn as,
en de planeten
liepen alle vast.
Beweging is er
ook van het gemoed,
soms zijn wij
ergens door bewogen.
En ook wel laten
wij ons motiveren
door wat wij zien
als ideaal of doel,
of zelfs door wat
politici beweren.
Motiveren is het
bewegen van de geest;
ook dat bewegen
kent causaliteit.
Het is altijd al zo
geweest
dat krachtig
spreken tot beweging leidt,
dikwijls tot
schade van de menselijkheid,
soms echter tot
verheffing van de geest.
Het woord motief
kom je dikwijls tegen
als
‘beweegreden’, dus reden tot bewegen.
Motief is
ook een literair gegeven,
het zorgt voor
voortgang in het verhaal,
is met de
thematiek verweven.
De herkomst ligt
in de Latijnse taal:
bewegen, in
beweging zetten, dus: movere.
Een woord, waard
om te bestuderen.
Een motor
brengt beweging voort.
Een motie
brengt beweging in het parlement.
‘Bewegen’ zelf is
ook zo’n woord,
je denkt dat je
het al uitputtend kent,
totdat je bladert
in iets als Van Dale
om er de herkomst
van te achterhalen.
Zo kom je dan het
oude WEGEN tegen,
dat is: verplaatsen,
ook wel dragen.
En BE geeft er
net dat zetje aan
dat een en ander
doet ‘be-wegen’.
Is wat bewogen
is dan ook echt weg?
Hier raak ik
bijna van de leg:
WEG is weer een
ander verhaal.
Door verhalen
laat ik me bewegen.
Beweging zit ook
in symfonisch werk,
bewegingen zat
ook in de kerk.
- Maar wat bewoog
uw factor heden ten dage
om u met deze
woorden te belagen?
Ach, ik wens dat
u in dit gedicht
de beweging ziet
die ook het licht
maakt van de
prille dageraad
totdat de zon in
het westen ondergaat.
Het licht dat
rederijkers inspireert,
het licht dat
door de regels schijnt,
dat neergang, nacht,
relativeert,
het licht dat
onze redding is geweest
en nog zal zijn:
“de creatieve geest”. [i]
factor Herman
